اهمیت تغذیه سالم برای کودکان و نوجوانان در سنین مدرسه
تاریخ انتشار: ۲ دی ۱۴۰۲ | کد خبر: ۳۹۳۵۰۳۳۴
به گزارش خبرگزاری صدا و سیما استان خوزستان، دکتر پژمان بختیارینیا گفت: در مرحله نوجوانی تا ۴۵ درصد رشد اسکلتی و ۱۵ تا ۲۵ درصد از قد بزرگسالی حاصل میشود. همچنین در طی جهش رشد نوجوانی، ممکن است تا ۳۷ درصد از کل توده استخوانی شکل بگیرد.
معاون بهداشت دانشگاه علوم پزشکی جندی شاپور اهواز و رئیس مرکز بهداشت استان خوزستان در این رابطه ادامه داد: تغذیه بر رشد و نمو در تمام دوران نوزادی، کودکی و نوجوانی تأثیر میگذارد.
بیشتر بخوانید:
اخباری که در وبسایت منتشر نمیشوند!
معاون بهداشت دانشگاه افزود: در طی مرحله نوجوانی، نوجوانان الگوهای رفتاری غذایی و نیز فعالیت بدنی متفاوتی را بروز میدهند که میتواند سلامت آنها را در حال و آینده در معرض خطر قرار دهد. برای رشد و نمو سالم، نوجوانان به اطلاعاتی از جمله آموزش جامع تغذیه متناسب با سن نیاز دارند.
وی با اشاره به اینکه طبق آخرین آمار ۱۱،۶۳ درصد نوجوانان ۵ تا ۱۸ ساله استان خوزستان، مبتلا به اضافه وزن، ۷.۲۵ درصد مبتلا به چاقی و ۳.۹۳ درصد مبتلا به کوتاه قدی میباشند، در خصوص اهمیت مصرف صبحانه عنوان کرد: در برنامه غذایی کودکان و نوجوانان، مصرف صبحانه از اهمیت خاصی برخوردار است. نخوردن صبحانه میتواند اثرات منفی بر یادگیری کودک یا نوجوان داشته باشد. در شرایط ناشتایی کوتاه مدت، معمولاً سطح قند خون به نحوی تنظیم میشود که به عملکرد طبیعی مغز لطمه وارد نشود، ولی اگر مدت زمان ناشتایی طولانی شود، به دلیل افت قند خون، مغز قادر به فعالیت طبیعی خود نیست و در نتیجه یادگیری و تمرکز حواس مختل میشود.
رئیس مرکز بهداشت استان ادامه داد: کودک یا نوجوانی که صبحانه نمیخورد، بیشتر در معرض اضافه وزن و چاقی قرار دارد. نخوردن صبحانه و ناشتایی طولانی مدت موجب افت قند خون شده و در نتیجه در وعده ناهار به علت گرسنگی و اشتهای زیاد، غذای بیشتری صرف میشود که در نهایت، اضافهوزن و چاقی را به دنبال دارد.
وی با اشاره به اینکه مطالعات انجام شده در کشور حاکی از آن است که اضافه وزن و چاقی در نوجوانان و دانش آموزان از شیوع بالایی برخورد دار است، تصریح کرد: اضافهوزن و چاقی در نوجوانان یکی از مهمترین عوامل خطر ساز برای فشار خون بالا، دیابت و چربی خون بالا در بزرگسالی است. عادات غذایی غلط از جمله مصرف بیرویه فستفودها (سوسیس، کالباس، همبرگر، پیتزا، سیبزمینی سرخ کرده)، چیپس، غذاهای چرب و سرخ شده، نوشابههای گازدار و نوشیدنیهای شیرین و آب میوههای صنعتی که حاوی مقدار زیادی قند هستند، شیرینی و شکلات، مصرف کم سبزیها و میوهها، مصرف کم حبوبات و بیتحرکی از دلایل مهم اضافه وزن و چاقی در نوجوانان هستند.
معاون بهداشت دانشگاه یادآور شد: برخی از رفتارها و شیوههای غذایی که مادر در تغذیه کودک یا نوجوان خود به کار میبرد مانند اجبار به مصرف مواد غذایی، موجب کاهش یا افزایش دریافت مواد غذایی و در نهایت کاهش یا افزایش وزن میشود؛ بنابراین اصلاح و تغییر رفتارهای غذایی و روشهای تغذیه کودکان و نوجوانان نیز لازم است مورد توجه قرار گیرد.
بختیارینیا تاکید کرد: برای اینکه کودک یا نوجوان اشتهای کافی برای خوردن صبحانه داشته باشد باید شام را در ساعات ابتدایی شب صرف کرده و حتی الامکان شبها در ساعت معین بخوابد تا صبحها زودتر بیدار شده و وقت کافی برای خوردن صبحانه داشته باشد. اگر والدین صبحانه را به عنوان یک وعده غذایی مهم تلقی کنند و هر روز دور سفره صبحانه بنشینند، مشوق کودک یا نوجوان برای صرف صبحانه خواهند بود.
وی گفت: والدین باید سحرخیزی، ورزش و نرمش صبحگاهی و خوردن صبحانه در محیط گرم خانواده را به فرزند خود بیاموزند. غذاهایی مثل فرنی، شیربرنج، حلیم و عدسی و انواع آشهای محلی از ارزش غذایی بالایی برخوردارند. این غذاها را میتوان در وعده صبحانه به کودک داد. همچنین غذاهایی از قبیل نان و پنیر و گردو، نان و تخممرغ و گوجه فرنگی، نان و کره و مربا، نان و کره و عسل، نان و پنیر و خرما همراه با یک لیوان شیر، یک صبحانه سالم و مغذی برای کودک بهشمار میروند.
معاون بهداشت دانشگاه اظهار داشت: یکی از دلایل نخوردن صبحانه، تکراری و یکنواخت بودن آن است. تنوع در صبحانه، کودک یا نوجوان را به خوردن صبحانه تشویق میکند.
رئیس مرکز بهداشت استان مصرف میان وعده را مهم دانست و گفت: دانشآموز علاوه بر سه وعده غذایی اصلی به دو میان وعده در طول روز نیز نیاز دارد. نوجوان باید برای نگهداشتن غلظت قند خون در حد طبیعی، هر ۴ تا ۶ ساعت غذا بخورد تا فعالیت سیستم عصبی و عملکرد مغز در حد مطلوب باقی بماند.
وی با بیان اینکه ارزش غذایی میان وعدهها باید در نظر گرفته شود، خاطرنشان کرد: انواع چیپس و غلات حجیم شده ارزش غذایی کمی دارند. استفاده انواع خشکبار مثل انجیر و توت خشک، فندق، نخودچی، کشمش، بادام زمینی، پسته، گردو، برگه زردآلو و انواع میوهها نظیر سیب، پرتقال، نارنگی، هلو، زردآلو، لیموشیرین، سبزیهایی نظیر هویج، کاهو، خیار، کرفس، گل کلم و لقمههای سالم مانند نان و پنیر و سبزی، انواع کوکو و کتلت، نان و پنیر و خرما، یک لیوان شیر با دو عدد خرما میتوانند به عنوان میان وعده در برنامه غذایی یک نوجوان قرار گیرند.
دکتر پژمان بختیارینیا تاکید کرد: به طور کلی تشویق کودکان و نوجوانان به استفاده از تنقلات سنتی و در دسترس مثل نخودچی، کشمش، گندم و عدس بو داده و انواع خشکبار که سالمتر و مغذیتر از چیپس، پفک، شیرینی و شکلات است، یک راهکار عمده برای ترویج الگوی غذایی صحیح و تامین بخشی از نیازهای تغذیهای کودکان و نوجوانان میباشد.
منبع: خبرگزاری صدا و سیما
کلیدواژه: تغذیه سالم کودکان و نوجوانان خوزستان معاون بهداشت دانشگاه کودکان و نوجوانان اضافه وزن و چاقی کودک یا نوجوان خوردن صبحانه نان و پنیر میان وعده قند خون غذا ها
درخواست حذف خبر:
«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را بهطور اتوماتیک از وبسایت www.iribnews.ir دریافت کردهاست، لذا منبع این خبر، وبسایت «خبرگزاری صدا و سیما» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۹۳۵۰۳۳۴ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتیکه در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.
با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.
خبر بعدی:
چرا شعر نوجوان مورد توجه نیست؟
افسانه امینی میگوید: به نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتابهای شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقهای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری میشوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقهمند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر میخرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست.
به گزارش ایسنا، در نشست تخصصی «شعر نوجوان از منظر مخاطب و جایگاه امروزی آن»، افسون امینی با موضوع «شعر نوجوان، سرگردانی میان متن و مخاطب» و حسین تولایی با موضوع «واکاوی جهان در تجربه-سرودههای نوجوانان» به سخنرانی پرداختند.
افسون امینی شاعر، نویسنده و مدرس دانشگاه علامه طباطبایی در این نشست تخصصی که در محل انجمن نویسندگان کودک و نوجوان برگزار شد، گفت: حرف زدن در مورد شعر نوجوان، بینیاز از صحبت کردن درباره شعر کودک نیست؛ بویژه که منابع ما در حوزه شعر نوجوان بسیار اندک است.
او با اشاره به سیر تاریخی شکلگیری شعر نوجوان بیان کرد: شعر کودک برخلاف داستان کودک که به شکل خودجوش مسیر خود را طی کرد، به صورت خودجوش شکل نگرفت. پس از انقلاب مشروطه، نیاز متولیان مدارس و کودکستانها به تولید شعر برای دانشآموزان، باعث شکلگیری شعر کودک و تولید محتوا در این دوره شد. در این میان، رواج ترانههای عامیانه دوره مشروطه و گسترش کار ترجمه تاثیر بسزایی داشتند.
این نویسنده خاطرنشان کرد: در این دوره شعر نوجوان وجود نداشت، چرا که اصولا مفهوم نوجوانی در این دوره هنوز شکل نگرفته بود و مخاطبان به دو گروه بزرگسالان و کودکان تقسیم میشدند. گاه شعر برخی از شاعران بزرگسال که از نظر زبانی و محتوایی اشعارشان برای نوجوانان قابل فهم بود، مثل پروین اعتصامی در حوزه شعر نوجوان مورد توجه قرار میگرفت.
این پژوهشگر افزود: پیشرفت علم روانشناسی و آشنایی با دیدگاههای کسانی چون ژان پیاژه و نیز دومین سمینار ملی ادبیات کودک شورای کتاب کودک در سال ۱۳۴۶ که بخش مهمی از آن مختص شعر کودک با سخنرانی عباس یمینی شریف بود، زمینه توجه به شعر نوجوان را فراهم کرد. در دهههای ۴۰ و ۵۰ افرادی مثل محمود کیانوش به صورت جدی وارد حوزه شعر کودک و نوجوان شدند. کیانوش تحت تأثیر نظریه رشد پیاژه و ادبیات ترجمه، نخستین شاعری است که به طور جدی سراغ شعر نوجوان رفت و اولین کتاب شعر نوجوان را با عنوان «آفتاب خانه ما» منتشر کرد. نکته قابل توجه در مورد شعر کودک در ایران، پشتوانه پژوهشی آن، قبل از رواج و گسترش آن در بین شاعران کودک است. دو کتاب «نیم قرن در باغ شعر کودکان» از عباس یمینی شریف و «شعر کودک ایران» از محمود کیانوش در زمانی منتشر شدند که شاعران کودک بسیار انگشتشمار بودند.
امینی گفت: در دهه ۶۰ به دلیل تحولات سیاسی و اجتماعیای که در جامعه رخ داد، نیاز بود تا آموزش و پرورش و نهادهایی مثل وزارت ارشاد و غیره توجه ویژهای به جمعیت نوجوان داشته باشند؛ نسلی که در آن زمان به لحاظ کمیت، طیف وسیعی از جمعیت کشور را شامل میشد. بنابراین به شعر نوجوان توجه بیشتری شد و شاعرانی چون جعفر ابراهیمی، محمدکاظم مزینانی، وحید نیکخواه آزاد، جواد محقق، قیصر امینپور، افشین علاء و ...پای کار آمدند. این شاعران متناسب با نیاز نوجوان آن روز شعر میسرودند؛ اگرچه هنوز اشعار آنان بین شعر نوجوان و شعر کودک یا بزگسال معلق بود.
این مدرس دانشگاه تأکید کرد: از دهه ۷۰ شعر نوجوان رشد و جایگاه خود را پیدا میکند. در این دوره کتابهای شعر نوجوان از نظر ظاهری هم به ثبات میرسند و فونت و قطع آنها برای مخاطب تعریف مشخصی مییابد، اگرچه هنوز نوسانهایی هست و گاه شعر نوجوانان، با تصاویر و قطع کتاب کودک منتشر میشود. از شاعران شاخص شعر نوجوان در این دهه، میتوان از بیوک ملکی، افسانه شعباننژاد، افشین علاء، عرفان نظرآهاری، شاهین رهنما، آتوسا صالحی و محمدکاظم مزینانی نام برد.
امینی یادآور شد: در دهه ۸۰ تعداد شاعران نوجوان بیشتر و آثار آنان متنوعتر شد. ظهور شاعران توانمند در این دهه، کتابهای شعر نوجوان را از نظر مضمون، قطع و زبان با تنوع قابل توجهی همراه کرد. در این دوره بسیاری از شاعران شعر کودک نیز، برای محک زدن خود وارد حوزه شعر نوجوان میشوند. بیشتر شاعران این دهه موفقند و تا سالهای بعد هم میمانند. از چهرههای شاخص این دوره علاوه بر شاعران دهه ۷۰، میتوان از مهدیه نظری، عباس تربن، حسین تولایی، مهدی مردانی، انسیه موسویان، غلامرضا بکتاش، علی باباجانی، کمال شفیعی و ... نام برد.
این شاعر با تاکید بر اینکه این روند در دهه ۹۰ هم ادامه یافت، گفت: با این تفاوت که از اواخر این دهه، این رشد کمرنگ میشود و ما با کتاب شعر نوجوان کمتری روبهرو هستیم و توجه ناشران به چاپ و کیفیت این نوع ادبی کمتر میشود.
افسون امینی در جمعبندی صحبتهایش گفت: از نظر من مخاطب شعر کودک عام است، اما مخاطب شعر نوجوان خاص. کتابهای شعر کودک از سوی والدین در هر سطح و طبقهای برای سرگرمی و آموزش کودکان خریداری میشوند؛ اما شعر نوجوان باید توسط نوجوان علاقهمند به شعر خریداری شود. نوجوانی کتاب شعر میخرد که خودش اهل شعر و ادبیات باشد. بنابراین شعر نوجوان از سوی ناشران با اقبال مواجه نیست. از سوی دیگر، آشنایی ما با شعر نوجوان در سطح جهانی کمرنگ است. تنها تعداد کمی از مترجمان مثل رضی هیرمندی و مهدی مرادی به سراغ ترجمه شعر نوجوان رفتهاند. در سطح جهانی نیز جوایز ادبیات کودک و نوجوان بیشتر معطوف به آثار کودکانه است تا آثار نوجوان.
در گزارش روابط عمومی انجمن نویسندگان کودک و نوجوان از این نشست آمده است: افسون امینی که ۱۶۰ شعر از ۱۶ شاعر نوجوانان را گردآوری کرده و به چاپ سپرده است، در آغاز سخنرانی خود از محمد هادی محمدی و زهره قائینی به خاطر تالیف مجموعه تاریخ ادبیات کودکان ایران که از منابع ارزشمند مرجع در این حوزه است، سپاسگزاری کرد.
در ادامه این نشست، حسین تولایی شاعر و پژوهشگر با تاکید بر اینکه در دهه ۸۰ شعر نوجوان در اوج خود بود و چهرههای تازه و جوان در این دوران درخشیدند، تاکید کرد: این روند رو به رشد از نیمه دوم دهه ۹۰ سیر
نزولی به خود گرفت. به گونهای که در سالهای اخیر، چهرههای جوان و موفق در این زمینه کمتر دیده میشوند و شعر نوجوان هنوز با نامهای شاعران پیشکسوت و شاعران اواخر دهه ۷۰ و ۸۰ به راه خود ادامه میدهد. از نظر این کارشناس، از دلایل مهم این مشکل، کمرنگشدن نشریات تخصصی نوجوانان، تعطیلشدن جشنواره مطبوعات کودک و نوجوان و البته افزایش جشنوارههای مناسبتی است.
این پژوهشگر ادبی تصریح کرد: قطعاً یکی از دلایل اوجگیری شعر نوجوان در دهه ۸۰ حضور نشریات حرفهای و موفقی مثل سروش نوجوان، آفتابگردان و نشریه دوچرخه بوده است. این نشریات در آن زمان جریانساز بودند و توانستند حرکتی را در جامعه ایجاد کنند و افرادی مثل آتوسا صالحی، عرفان نظرآهاری، مهدیه نظری، عباسعلی سپاهی یونسی، انسیه موسویان، مهدی مردانی، عباس تربن، مهدی مرادی، فاصل ترکمن، کبری بابایی و ... را به جامعه ادبی تحویل دهند. با تعطیلشدن این نشریات، شعر نوجوان هم جایگاه ویژه خودش را کمکم در بین ناشران از دست داد و چاپ کتاب شعر نوجوان هم با چالش جدی مواجه شد. در حالی که نشریات کودک و نوجوان بیش از کتابهای این رده سنی میتواند در علاقهمندی این گروه سنی به حوزههای فرهنگی موثر باشد.
او با طرح این سوال که چرا شعر نوجوان امروز با مخاطب مواجه نیست؟ گفت: شعر نوجوان در میان نوجوانانی مخاطب دارد که دغدغه شعری داشته باشند؛ یعنی مخاطبان تخصصی. تعداد این افراد به گواه تعداد نوجوانان شاعر عضو کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان در سراسر کشور، دانشآموزان شرکتکننده در مسابقات سراسری فرهنگی و هنری در رشته شعر وزارتخانه آموزش و پرورش، شاعران نوجوان مرتبط با نشریاتی مثل دوچرخه، افتابگردان و.... کم نیست. مضاف بر اینکه حتی اگر هم این تعداد کم باشد، جامعه موظف است برای آنها خوراک لازم را تهیه کند.
این شاعر سپس به تشریح پژوهش خود در نشریه دوچرخه در فاصله زمانی ۱۳۹۵ تا پایان ۱۳۹۹ پرداخت و گفت: بر اساس این پژوهش، در ۲۲۶ شماره منتشرشده نشریه دوچرخه، در بازه زمانی یادشده، ۷۱۵ شعر از ۱۶۸ نوجوان شاعر و علاقهمند به شعر بر اساس نظریه ارتباطی ربکا نای مورد بررسی قرار گرفت و اشعار نوجوانان در حوزه ارتباطی به چهار دسته تعامل با خود، تعامل با خدا، تعامل با دیگری و تعامل با محیط تقسیم شدند. بر اساس یافتههای این پژوهش در فاصله زمانی مذکور بر اساس هسته مرکزی شعر نوجوانان، تعامل با دیگری با ۶۰ درصد فراوانی، بیشترین مضمون شعری نوجوانان را به خود اختصاص میداد و پس از آن تعامل با محیط با ۲۳ درصد، تعامل با خود با ۱۴ درصد و تعامل با خدا با ۳ درصد به ترتیب، بیشترین فراوانیها را دربرمیگرفتند.
حسین تولایی تاکید کرد: در زمینه تعامل با دیگری، عاشقانهها با فراوانی مطلق ۳۹۸ شعر، بیشترین درصد تعامل با دیگری را شامل میشدند؛ یعنی چیزی حدود ۵۵ درصد. این در حالی است که پروژه شعر عاشقانه نوجوان که در یکی از موسسات انتشاراتی دنبال میشد و بنا بود با همت گروهی از شاعران حوزه نوجوانان منتشر شود، با تغییر مدیریت آن انتشارات متوقف شد و ناشران دیگر هم از چاپ آن استقبال نکردند.
این پژوهش با عنوان «نشریات کودک و نوجوان به مثابه راهنمایی برای مخاطب شناسی؛ مورد مطالعه نشریه دوچرخه» سال گذشته در گاهنامه نقد کتاب کودک و نوجوان منتشر شده است.
انسیه موسویان دبیری این نشست دوساعته را بر عهده داشت.
انتهای پیام